काठमाडौं । पटक पटकको अवरोध र समस्यापछि बोइङको सीएसटी १०० (CST-100) स्टारलाइनर अन्तरिक्ष यान आफ्नो पहिलो चालक दलको उडानमा अन्तरिक्षमा छ।
यूनाइटेड लन्च अलाएन्स एटलस ५ लाई फ्लोरिडाको केप क्यानाभेरल स्पेस फोर्स स्टेशनबाट स्थानीय समयअनुसार १०:५२ बजे जून ५ मा क्रू फ्लाइट टेस्ट (सीएफटी) मिशनमा उडाइएको थियो।
स्टारलाइनरले लिफ्ट अफ भएको १५ मिनेटपछि सेन्टौरको माथिल्लो चरणबाट अलग भयो र १६ मिनेटपछि अन्तरिक्षयानलाई तल्लो पृथ्वीमा राखेर आफ्नै थ्रस्टर्सले अर्बिटल इन्सर्सन बर्न पूरा गरेको स्पेसन्यूज डटकमले रिपोर्टमा भनेको छ।
“स्टारलाइनरको प्रक्षेपण, रकेटबाट अलग हुने र कक्षमा आगमनसँगै, बोइङको क्रु फ्लाइट टेस्ट ट्र्याकमा छ,” बोइङको कमर्शियल क्रु कार्यक्रमका उपाध्यक्ष र कार्यक्रम प्रबन्धक मार्क नाप्पीले अर्बिटल इन्सर्सनको लगत्तै कम्पनीको बयानमा भने।
बोर्ड स्टारलाइनरमा नासाका अन्तरिक्ष यात्री बुच विल्मोर र सुनी विलियम्स छन्। अन्तरिक्ष यान जून ६ तारिखमा स्थानीय समयअनुसार लगभग १२:१५ बजे अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनसँग डक गर्ने तालिका राखिएको छ।
अन्तरिक्ष यान अनडक हुनु अघि कम्तिमा आठ दिनसम्म स्टेशनमा रहनेछ, र त्यसको धेरै घण्टापछि दक्षिणपश्चिम संयुक्त राज्य अमेरिकामा अवतरण हुनेछ।
विल्मोर र विलियम्सको अतिरिक्त, स्टारलाइनरसँग लगभग ३६० किलोग्राम कार्गो बोर्डमा छ। यसमा अन्तर्राष्ट्रिय स्पेस स्टेशनमा पिसाब पुन: प्रशोधन प्रणालीको लागि नयाँ पम्प समावेश छ जुन स्टेशनमा अवस्थित पम्प असफल भएपछि अन्तरिक्षयानमा गत हप्ता थपिएको थियो। ७० किलोग्रामको पम्पले कपडा र सरसफाईका सामानका दुईओटा सुटकेसको ठाउँ लिइरहेको छ।
सीएफटी मिसनको लागि यो तेस्रो प्रक्षेपण प्रयास थियो। पहिलो प्रयास मे ६ लाई निर्धारित लिफ्ट अफ भन्दा करिब दुई घण्टा अगाडि रोकिएको थियो जब सेन्टौर माथिल्लो चरणमा अक्सिजन पुर्याउने भल्भले दोहोर्याउन थाल्यो। यूएलएले भल्भ प्रतिस्थापन गर्न रकेटलाई यसको एसेम्बल भवनमा फिर्ता गर्यो।
त्यो काम चलिरहेको बेला, बोइङले स्टारलाइनरको सेवा मोड्युलको एउटा थ्रस्टरमा हिलियम चुहावटको अनुसन्धान गर्यो। कम्पनी र नासाले निष्कर्ष निकाले कि थ्रस्टर जसरी-जस्तै उड्न सक्छ, तर त्यो प्रक्रियामा एजेन्सीले स्पेसक्राफ्टको प्रोपल्सन प्रणालीमा “डिजाइन कमजोरी” भनिने कुरा पत्ता लगायो जसले अन्तरिक्ष यानले डिओर्बिट बर्न प्रदर्शन गर्न सक्ने सुनिश्चित गर्न नयाँ ब्याकअप मोडेलको विकास आवश्यक छ।
यसपछिपनि यहि जून १ तारिखमा तय भएको प्रक्षेपणको कम्तिमा दुईपटक उडान तालिका सारिएको थियो।
प्रक्षेपण अन्तरिक्ष यानसँग वर्षौंको विकासमा ढिलाइ पछि आयो, जसले त्रुटिपूर्ण सफ्टवेयर र कोर्रोड भल्भबाट अपर्याप्त सुरक्षा मार्जिन र अन्तरिक्ष यान तारिङमा प्रयोग हुने ज्वलनशील टेपको साथ प्यारासुट कम्पोनेन्टहरू सम्मका समस्याहरू भोगेको थियो। ती समस्याहरूले बोइङलाई सुरुमा योजनाअनुसार एउटाको सट्टा दुईओटा चालकरहित परीक्षण उडानहरू उडाउनु पर्ने भएको थियो।
बोइङले सेप्टेम्बर २०१४ मा स्टारलाइनरको विकास पूरा गर्न र आईएसएसमा र त्यहाँबाट चालक दलहरू पठाउनका लागि छ ओटा परिचालन मिशनहरू उडान गर्नको लागि सेप्टेम्बर २०१४ मा ४.२ अर्ब डलरको निश्चित-मूल्य अनुबंध नासाबाट प्राप्त गरेको थियो।
