काठमाडौं । पृथ्वीबाहिर जीवनको खोजीमा वैज्ञानिकहरूले मंगल र शुक्रजस्ता ग्रहहरूको खोजी गरिरहेका छन् । यसका साथमा उनीहरूले एक्सोप्लानेट्समा पनि नजर राखेका छन्। हाम्रो सूर्यको वरिपरि घुम्ने नभई अन्य ताराको वरिपरि घुम्ने ग्रहहरूलाई एक्सोप्लानेट्स भनिन्छ।

अन्तरिक्ष एजेन्सीहरूले पृथ्वी बाहिरको जीवनको खोज एक्सोप्लानेटमा पनि पूरा गर्न सकिने ठान्छन्। तर तिनीहरूको संख्या एक वा दुईमा होइन। अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले हाम्रो सौर्यमण्डलबाहिर ५ हजार ५०२ एक्सोप्लानेट रहेको आधिकारिक रूपमा पुष्टि गरेको छ।

नासाका अनुसार यो सूचीमा ६ नयाँ एक्सोप्लानेट्स थपिएका छन्। तिनीहरूको नाम एचडी ३६३८४ बी (HD 36384 b), टीओआई-१९८ बी (TOI-198 b), टीओआई-२०९५ बी(TOI-2095 b), टीओआई-२०९५ सी(TOI-2095 c), टीओआई-४८६० बी (TOI-4860 b) र एमडब्ल्यूसी ७५८ सी (MWC 758 c) रहेको छ।

यी नयाँ एक्सोप्लानेट्समा पृथ्वी जस्तै चट्टानी संरचना भएको ग्रह, बृहस्पति भन्दा ठूलो ग्यासयुक्त एक्सोप्लानेट र नेप्च्युन जस्तो एक्सोप्लानेट समावेश छ।

यी एक्सोप्लानेट्स नासाको एक्सोप्लानेट आर्काइभमा सूचीबद्ध छन्। सूचीमा प्रत्येक एक्सोप्लानेटको विशेषताहरु पनि उल्लेख गरिएको छ। एक्सोप्लानेट पहिलो पटक सन् १९९२ मा पत्ता लागेको थियो । त्यसपछि वैज्ञानिकहरूले पहिलो पटक हाम्रो आकाशगंगामा आफ्नो उपस्थिति पत्ता लगाए। त्यसपछि एकपछि अर्को ग्रह पत्ता लाग्न थाले पनि अहिलेसम्म कुनै पनि ग्रहमा जीवनको उपस्थिति पुष्टि भएको छैन।

एक्सोप्लानेट्स पत्ता लगाउन पृथ्वीमा आधारित टेलिस्कोपका साथै अन्तरिक्षमा आधारित टेलिस्कोपको सहयोग लिइएको छ। नासाले २०१८ मा ट्रान्जिटिङ एक्सोप्लानेट सर्भे स्याटेलाइट (टेस/TESS) प्रक्षेपण गर्यो, जसको सहयोगमा वैज्ञानिकहरूले ३२० भन्दा बढी एक्सोप्लानेट्स पत्ता लगाउन सफल भएका छन्। नासाको स्पिट्जर, हबल र जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोपले पनि धेरै एक्सोप्लानेट्स पत्ता लगाएका छन्।

यदपी, नयाँ ग्रह खोज्न वैज्ञानिकहरूले अवसर पाएका छन्। तिनीहरूले अब पृथ्वी बाहिर जीवन सम्भव हुन सक्छ भनेर जान्न त्यस्ता ग्रहहरू विस्तृत रूपमा अन्वेषण गर्न सक्छन्।